Cấu Tạo Nguồn Tổ Ong? Chi Tiết Thành Phần & Nguyên Lý Hoạt Động

Nguồn tổ ong là loại nguồn xung được sử dụng phổ biến trong các thiết bị điện tử. Việc nắm vững cấu tạo nguồn tổ ong là không chỉ giúp bạn lựa chọn đúng loại phù hợp với nhu cầu, mà còn dễ dàng kiểm tra, sửa chữa hoặc tối ưu hệ thống sử dụng nguồn.

Trong bài viết này, hãy cùng Vũ Nguyên JSC đi sâu vào từng thành phần linh kiện, nguyên lý hoạt động và hướng dẫn kiểm tra 1 cách chi tiết nhất!  

Nguồn Tổ Ong là gì? 

Nguồn tổ ong, còn gọi là nguồn xung (switching power supply), là một bộ nguồn DC chuyển mạch được thiết kế để chuyển đổi điện áp từ nguồn AC sang nguồn một chiều (DC) một cách hiệu quả.

Thay vì sử dụng biến áp sắt truyền thống để hạ điện áp, nguồn tổ ong vận hành thông qua mạch dao động xung, cho phép kích thước nhỏ gọn, hiệu suất cao và ít phát nhiệt hơn nguồn tuyến tính.

Tại sao gọi là “nguồn tổ ong”? 

Tên gọi “nguồn tổ ong” bắt nguồn từ thiết kế vỏ ngoài có các lỗ tản nhiệt dạng lục giác tương tự cấu trúc tổ ong, giúp làm mát hiệu quả và dễ nhận biết  

Công dụng & Ứng dụng của nguồn xung tổ ong 

Với đặc điểm cấu tạo nguồn tổ ong thì đây là một thiết bị chuyển đổi điện áp AC sang DC cực kỳ phổ biến trong lĩnh vực điện – điện tử hiện đại.

Nhờ kích thước nhỏ gọn, hiệu suất cao và khả năng tản nhiệt tốt, nguồn tổ ong được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực từ dân dụng đến công nghiệp. 

Dưới đây là 1 số ứng dụng của nguồn xung tổ ong nổi bật nhất: 

• Hệ thống chiếu sáng Led 
• Hệ thống camera giám sát và thiết bị an ninh
• Hệ thống âm thanh và thiết bị điện tử dân dụng
• Ứng dụng công nghiệp và thiết bị điều khiển
• Thiết bị y tế và máy móc chuyên dụng
• Ứng dụng trong ngành LED nội địa Hàn Quốc

Chi tiết cấu tạo nguồn tổ ong

Hiểu rõ cấu tạo nguồn tổ ong là nền tảng quan trọng để vận hành, lựa chọn và sửa chữa loại bộ nguồn AC-DC này một cách hiệu quả. Một bộ nguồn tổ ong tiêu chuẩn sẽ bao gồm các thành phần sau, và vai trò chi tiết của từng bộ phận: 

1. Biến áp trong nguồn tổ ong 

Đây là thành phần quan trọng nhất trong mạch nguồn tổ ong. Biến áp xung sử dụng lõi ferrit, cho phép hoạt động ở tần số cao (thường từ 20kHz đến 100kHz), giúp:

• Tăng công suất trên một kích thước nhỏ hơn nhiều so với biến áp sắt từ truyền thống
• Cách ly điện áp đầu vào và đầu ra, đảm bảo an toàn mạch
• Giảm tổn hao nhiệt và tối ưu hiệu suất chuyển đổi năng lượng

2. Cầu chì (Fuse)

Cầu chì có vai trò bảo vệ quá dòng hoặc ngắn mạch. Khi dòng điện vượt quá ngưỡng cho phép, cầu chì sẽ đứt để ngắt mạch, giúp bảo vệ các linh kiện trong nguồn tổ ong bên trong khỏi cháy nổ hoặc hư hỏng nặng.

3. Cuộn lọc nhiễu & Diode chỉnh lưu

Diode chỉnh lưu chuyển đổi dòng điện xoay chiều (AC) thành dòng một chiều (DC).

Cuộn lọc nhiễu (EMI Filter) được tích hợp ở đầu vào giúp loại bỏ sóng hài, tạp âm và nhiễu tần số cao, hạn chế ảnh hưởng đến các thiết bị khác trong hệ thống. 

4. Sò công suất 

Sò công suất (hay còn gọi là linh kiện bán dẫn) là bộ phận đóng/ngắt xung theo tín hiệu điều khiển từ mạch dao động, giúp tạo xung điện cao tần để đưa vào biến áp

Đây là 1 trong những linh kiện rất dễ bị hư hỏng nếu mạch ẩm, quá tải hoặc không được tản nhiệt đúng cách. 

5. Tụ lọc trong nguồn tổ ong 

Trong cấu tạo nguồn tổ ong có 2 loại tụ lọc cần phân biệt rõ: 

• Tụ sơ cấp: Nơi lưu trữ năng lượng điện sau khi được chỉnh lưu, giúp nguồn có sẵn năng lượng để cấp cho biến áp xung.
• Tụ thứ cấp: đóng vai trò làm mịn điện áp đầu ra, giảm độ ripple và dao động điện áp, đảm bảo dòng ra ổn định và phù hợp với thiết bị điện tử. 

6. IC quang & IC TL431 

• Optocoupler là linh kiện cách ly tín hiệu giữa mạch điều khiển sơ cấp và mạch giám sát thứ cấp, giúp truyền tín hiệu phản hồi một cách an toàn.
• TL431 là IC ổn áp chính xác, nhận diện mức điện áp đầu ra thực tế để tạo tín hiệu phản hồi, từ đó điều chỉnh độ rộng xung PWM và ổn định điện áp đầu ra.

Nguyên lý hoạt động 

Nguồn tổ ong hoạt động theo nguyên lý chuyển đổi AC sang DC thông qua quá trình điều chế độ rộng xung (PWM) kết hợp với biến áp xung.

 Dòng AC đầu vào được chỉnh lưu và lọc sơ bộ, sau đó được sò công suất đóng/ngắt ở tần số cao để tạo ra xung điện đưa vào biến áp.

Biến áp xung truyền năng lượng sang cuộn thứ cấp, nơi dòng điện tiếp tục được chỉnh lưu và lọc thành điện áp DC ổn định.

Mạch phản hồi sử dụng IC TL431 và optocoupler để giám sát và điều chỉnh độ rộng xung, đảm bảo điện áp đầu ra luôn chính xác, dù tải thay đổi.

Đây là cách hoạt động của nguồn tổ ong – nhỏ gọn, hiệu suất cao và đáng tin cậy.

Ưu nhược điểm của Nguồn Tổ Ong

Ưu điểm nổi bật

Kích thước của nguồn nhỏ gọn, nhẹ nhàng, dễ tích hợp và tiết kiệm không gian so với nguồn tuyến tính cồng kềnh

Hiểu suất làm việc cao, ít tỏa nhiệt — phù hợp với các thiết bị điện tử hiện đại.

Chi phí hợp lý, đa dạng điện áp đầu ra (như 5V, 12V, 24V, 48V...) 

Nguồn tổ ong đạt tiêu chuẩn chống rung 5G khi kiểm tra và thiết bị có khả năng làm mắt bằng đối lưu không khí. 

Nhược điểm lưu ý 

Thiết kế sản phẩm phức tạp, yêu cầu kỹ thuật cao để chế tạo và sửa chữa 

Khả năng chống nước còn bị hạn chế, cần bảo vệ tránh ẩm và bụi lọt vào mạch bên trong 

Tuổi thọ có thể không cao do sử dụng nhiều linh kiện bán dẫn dễ bị hỏng khi quá tải hoặc bị bụi bẩn hao mòn   

Cách kiểm tra nguồn tổ ong

Các bước kiểm tra cơ bản

Đo điện áp đầu ra bằng đồng hồ vạn năng để đảm bảo nằm trong giới hạn cho phép (±5 %).

Kiểm tra mạch dao động xung: sự đóng/ngắt của sò công suất phải tạo ra tần số xung đặc trưng (thường vài chục tới vài trăm kHz).

Kiểm tra nhiệt độ linh kiện: các linh kiện trong nguồn xung tổ ong không nên quá nóng. 

Lưu ý về bảo trì và an toàn 

Thời gian bảo trì: sấy khô, vệ sinh bụi mạch định kì để kéo dài tuổi thọ bộ nguồn tổ ong.

Không thay cầu chì bằng dây dẫn “tắt” — nên thay đúng loại để bảo vệ mạch.

Thực hiện kiểm tra khi nguồn đã được ngắt hoàn toàn khỏi điện mạng, tránh rủi ro phóng điện.

Đơn vị phân phối nguồn tổ ong chính hãng tại Việt Nam 

Vũ Nguyên JSC là nhà nhập khẩu và phân phối nguồn tổ ong chính hãng uy tín tại Việt Nam.

Cam kết 100% hàng nhập khẩu, đầy đủ chứng từ bảo hành dài hạn, tư vấn kỹ thuật tận nơi. 

Hơn 300 doanh nghiệp lớn đã tin dùng sản phẩm của chúng tôi trong các hệ thống chiếu sáng, tự động hóa và thiết bị công nghiệp. Liên hệ ngay để được báo giá tốt nhất và hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu! 

Hotline: 028 3553 4567

Email: sales@vunguyenjsc.com